"SEMAFOR": podjęliśmy próbę przekazywania na łamach "Semafora" informacji i wiadomości, które mamy nadzieję zainteresują naszych czytelników; informacji których nie znajdziecie na łamach oficjalnych dzienników....

WOLNA DROGA: Choć poszukiwanie prostych rozwiązań jest osadzone głęboko w podświadomości, a nieskomplikowany obraz rzeczywistości jest wygodny, nie zmusza do choćby chwilowej zadumy, do uświadomienia prawdy o traconym wpływie na własne losy, na otaczający świat - od poszukiwania prawdy nikt nas nie zwolni.

 
Piątek, 29 marca 2024 r.
Imieniny obchodzą: Wiktoryna, Cyryl, Eustachy
 
Roczniki:  2001200220032004200520062007200820092010
201120122013201420152016201720182019
Numery:    
()   -  
Prawnik radzi… Tymczasowe aresztowanie – o czym warto wiedzieć w razie problemów z prawem
Tymczasowe aresztowanie jest jednym z tzw. środków zapobiegawczych stosowanych w celu zapewnienia prawidłowego toku postępowania prowadzonego policję bądź prokuraturę. Pośród tych środków zapobiegawczych, przewidzianych przez ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, tymczasowe aresztowanie ma charakter szczególny. Jest stosowane tylko w wyjątkowych sytuacjach wyłącznie przez sąd, gdy pozostałe środki zapobiegawcze zawodzą i okazują się niewystarczające, takie jak dozór policyjny, zakaz opuszczania kraju czy poręczenie majątkowe.
Z uwagi na fakt nadużywania tej instytucji przez organy wymiaru sprawiedliwości oraz niepokojące statystyki dotyczące czasu jego trwania, warto znać podstawy jego zastosowania oraz dopuszczalnej długości pobytu w areszcie.

Kogo dotyczy możliwość tymczasowego aresztowania?
Jest to środek zabezpieczający zastrzeżony dla podejrzanych i oskarżonych, to znaczy osób, względem których wszczęto postępowanie przygotowawcze lub toczy się postępowanie karne. Do tymczasowego aresztowania stosowane są przesłanki ogólne charakterystyczne dla wszystkich środków zapobiegawczych. Określa je artykuł 249 kodeksu postępowania karnego. Należy do nich:
1) zabezpieczenie prawidłowego toku toczącego się postępowania karnego;
2) zapobieżenie popełnienia przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa;
3) istnienie wysokiego prawdopodobieństwa, że przestępstwo będące przedmiotem postępowania zostało popełnione przez oskarżonego lub podejrzanego.
Wystąpienie jednej z powyższych przesłanek stwarza możliwość zastosowania środków zapobiegawczych, w tym tymczasowego aresztowania.
Obok tych przesłanek występują przesłanki o charakterze szczególnym, charakterystyczne dla tymczasowego aresztowania. Wymienia je artykuł 258 Kodeksu postępowania karnego:
1) uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się oskarżonego;
2) ryzyko matactwa;
3) grożąca oskarżonemu wysoka kara za popełniony czyn;
4) ryzyko popełnienia przez oskarżonego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu.

Co oznaczają poszczególne przesłanki i jak należy je rozumieć?
Uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się oskarżonego
Uzasadniona obawa nie jest równoznaczna z pewnością. Jest to przypuszczenie określonego zachowania się ze strony oskarżonego lub podejrzanego, obarczone wysokim ryzykiem. Obawa ucieczki lub ukrywania się przez oskarżonego musi być konkretnie uzasadniona.
Wystarczające są podstawy, które pozwalają sądzić, że podejrzany może w ten sposób postąpić. Obowiązek ich wykazania i argumentacji ciąży na prokuratorze. Tymczasowe aresztowanie jest szczególnie uzasadnione w sytuacjach, gdy nie można ustalić tożsamości oskarżonego lub nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu. Taka sytuacja utrudniałaby postępowanie lub mogłaby je w znacznym stopniu przedłużać.

Ryzyko matactwa
Przesłanką zastosowania tymczasowego aresztowania jest również uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne. W niektórych przypadkach pozostawienie oskarżonego na wolności może prowadzić do sytuacji, w których będzie on starał się wpływać na osoby biorące udział w procesie, np. świadków, innych oskarżonych lub fabrykował dowody. Może się to objawiać nakłanianiem do świadczenia nieprawdy, proponowaniem korzyści majątkowych za składanie zeznań określonej treści, zastraszanie i groźby celem wymuszenia zeznań korzystnych dla oskarżonego, wspólne ustalanie wersji z innymi współoskarżonymi. Do tej kategorii zaliczyć można wszelkie sytuacje, w których podejrzany lub oskarżony w bezprawny sposób mógłby wpływać na przebieg procesu karnego, działając wbrew prawu.

Grożąca oskarżonemu wysoka kara za popełniony czyn
Przez wysoką karę należy rozumieć taką sankcję przewidzianą przez Kodeks karny, w której za popełniony czyn karalny górna granica kary wynosi co najmniej 8 lat pozbawienia wolności. Za surowe kary uznawane są również takie, gdy oskarżony został skazany przez sąd pierwszej instancji na karę pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata. Tymczasowe aresztowanie ma zapobiec składaniu fałszywych zeznań wynikających z faktu wysokiego prawdopodobieństwa takiego postępowania związanego w wysokim wymiarem kary.

Ryzyko popełnienia przez oskarżonego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu
Wyjątkowe zastosowanie tymczasowego aresztowania jest zastrzeżone dla sytuacji, w której zachodzi uzasadniona obawa popełnienia jednego z przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu lub przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu, np. zabójstwo, pobicie, wprowadzanie do obrotu niebezpiecznych substancji, przestępstwa o charakterze terrorystycznym.
Tymczasowe aresztowanie jest uzasadnione z uwagi na szczególny charakter chronionego dobra, jakim jest zdrowie i życie ludzkie oraz dbałością o zapobieżeniu konsekwencjom takich czynów, które rodzą poważne skutki i często są nieodwracalne. Ma również na celu zapobieżenie ponownemu popełnienia przestępstwa po wyjściu z aresztu.

Przesłanki negatywne
Oprócz przesłanek pozytywnych, to znaczy takich, których wystąpienie jest konieczne do zastosowania tymczasowego aresztowania, można wskazać przesłanki negatywne. Przesłanki te określają sytuacje, które wykluczają zastosowanie tego środka zapobiegawczego. Zastosowanie tymczasowego aresztowania wyłącza się lub odstępuje od jego wykonania w sytuacji, gdy szczególne względy nie stoją temu na przeszkodzie.
Do takich szczególnych względów należy zaliczyć sytuacje, w których:
1) zastosowanie tymczasowego aresztowania względem podejrzanego lub oskarżonego wiązałoby się dla niego z poważnym niebezpieczeństwem dla jego życia lub zdrowia;
2) z uwagi na wyjątkowo ciężkie skutki, które mógłby ponieść dla oskarżony lub jego najbliższa rodzina, a związane z pozbawieniem oskarżonego wolności;
3) na podstawie okoliczności sprawy można przewidywać, że sąd orzeknie w stosunku do oskarżonego karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania lub karę łagodniejszą albo że okres tymczasowego aresztowania przekroczy przewidywany wymiar kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia;
4) przestępstwo jest zagrożone karą nieprzekraczającą roku pozbawienia wolności.
Powyższe względy nie mają zastosowania w przypadku, gdy skarżony ukrywa się, uporczywie nie stawia się na wezwania lub w inny bezprawny sposób utrudnia postępowanie albo nie można ustalić jego tożsamości lub zachodzi wysokie prawdopodobieństwo orzeczenia środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu sprawcy w zakładzie zamkniętym.

Dopuszczalny czas trwania tymczasowego aresztowania
W postępowaniu przygotowawczym tymczasowe aresztowanie nie może trwać dłużej niż 3 miesiące. Jeżeli ze względu na szczególne okoliczności sprawy nie można ukończyć postępowania przygotowawczego w tym terminie, na wniosek prokuratora, sąd pierwszej instancji może przedłużyć tymczasowe aresztowanie na okres, który łącznie nie może przekroczyć 12 miesięcy.
Łączny okres stosowania tymczasowego aresztowania do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć 2 lat.
Bardzo ważne jest, by w przypadku zatrzymania zarzuty były przedstawione w ciągu 48 godzin. W innym przypadku zatrzymanego należy zwolnić.
Decyzja o tymczasowym aresztowaniu wydawana jest w formie postanowienia. Przysługuje na nie zażalenie do Sądu Okręgowego w terminie siedmiu dni. To po stronie aresztowanego leży obowiązek wykazania, że nie zachodzi obawa ucieczki, ukrywania się ani utrudniania w jakikolwiek inny sposób postępowania. Aresztowany może również złożyć wniosek o uchylenie tymczasowego aresztowania lub jego zamianę na inny środek zapobiegawczy, który nie będzie wiązał się z pozbawieniem wolności. Taki wniosek można złożyć w każdym czasie. W przedmiocie wniosku rozstrzyga, najpóźniej w ciągu 3 dni, prokurator, a po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu - sąd, przed którym sprawa się toczy. Tymczasowego aresztowania można uniknąć poprzez złożenie poręczenia majątkowego. Poręczyć może zarówno aresztowany, jak również inna osoba.
Należy pamiętać, że tymczasowe aresztowanie nie jest równoznaczne z wyrokiem, w wielu przypadkach nie dochodzi do skazania, a osoba aresztowana okazuje się niewinna. W takiej sytuacji za niesłuszne aresztowanie przysługuje odszkodowanie oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę z uwagi na fakt, że posłużenie się tym najdotkliwszym ze środków zapobiegawczych było oczywiście niesłuszne i bezzasadne.
Mec. Karol Banucha
Mec. Marzena Świnder
Kovacs & Partners Consulting Group Sp. z o.o.


fot.focus.pl


  Komentarze 2
  Dodaj swój komentarz
~
Copyright "Wolna Droga"
[X]
Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.