Archiwum Zamość, czyli dworzec odcięty od świata Portal dwutygodnika Wolna Droga- Pismo Sekcji Krajowej Kolejarzy

"SEMAFOR": podjęliśmy próbę przekazywania na łamach "Semafora" informacji i wiadomości, które mamy nadzieję zainteresują naszych czytelników; informacji których nie znajdziecie na łamach oficjalnych dzienników....

WOLNA DROGA: Choć poszukiwanie prostych rozwiązań jest osadzone głęboko w podświadomości, a nieskomplikowany obraz rzeczywistości jest wygodny, nie zmusza do choćby chwilowej zadumy, do uświadomienia prawdy o traconym wpływie na własne losy, na otaczający świat - od poszukiwania prawdy nikt nas nie zwolni.

	Sobota, 20 kwietnia 2024 r.

	Imieniny obchodzą: Agnieszka, Teodor, Czesław - Wielkanoc

Do obioru podkastów służą programy korzystające z technologii RSS. Posiadają ją m.in. przeglądarki Friefox oraz Opera. Możesz rożnieź dodać kanał RSS do swojego programu muzycznego, np. iTunes. Korzystając z wątków RSS, będziesz na bieżąco informowany o nowych wpisach.

Roczniki:		2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010
		2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019

Numery:

() -

Zamość, czyli dworzec odcięty od świata

   Zamość jest miastem wyjątkowej piękności. Jak w niewielu miejscach w Polsce mamy tu olbrzymie nagromadzenie prawdziwych pereł architektury renesansowej. Miasto zwano niegdyś „Padwą północy”.
Po latach komuny – odnowione, czyste, gotowe do przyjęcia ludzi fascynujących się materialną kulturą Polski.
   Zamość jednak nie ma szczęścia do swego dworca. Najpierw odnotować warto może to, że powstawał ów dworzec w wielkich bólach.
Ordynat Tomasz Stanisław Zamoyski miał gotowy projekt dworca w roku 1871, a więc jak na polskie warunki dość późno, bowiem wiodące w Polsce dworce powstawały w latach 1850 – 1865. Projekt był gotowy i miała być to linia: Warszawa – Zamość – granica austriacka.
Dopiero jednak w 1897 roku powołano spółkę kolejową, która miała zbudować dworzec. Spółce jednak nie udało się zebrać stosownych środków i inicjatywa upadła. Minąć musiało kilkanaście następnych lat i dworzec powstał w 1915 roku.
   I zaczęły się następne schody... Dworzec od początku swego istnienia licho obsługiwał transport osobowy. Nieco lepiej szło mu z transportem towarowym. I trudności z obsługą pociągów osobowych trwają do dzisiaj.
W 2004 roku zlikwidowano całkowicie połączenia pociągów osobowych. Ludzie mogli jedynie korzystać z pociągów pospiesznych. Do Wrocławia jeździły pociągi „Hetman” i „Roztocze”, a do Bydgoszczy „Chełmianin”.
Do kuriozalnej decyzji doszło w 2008 roku. Otóż „PKP Intercity” przejęła od „Przewozów Regionalnych” połączenia międzywojewódzkie i uruchomiła w miejsce pociągów: „kolejową komunikację autobusową”.
I tak powstała w Polsce, nie spotykana nigdzie na świecie – kolej nie na szynach, ale na kółkach, kolej nie z wagonami, ale z autobusami. To nasz, polski wkład w rozwój światowego kolejnictwa.
   A szkoda, bo jak zaznaczyłem na wstępie - miasto ma swój urok. I mogłoby być miejscem ekspansji polskiego gospodarki.
Zamość jest miastem wpisanym na Listę Światowego dziedzictwa UNESCO. I w Zamościu jest co oglądać i nad czym się zadumać. Projekt architektoniczny miasta opierał się na modnej w XVI i XVI wieku koncepcji antorpologicznej, głoszącej, że miasto winno być jak człowiek.
I tak też Zamość był projektowany przez Bernardo Morano na zlecenie Jana Zamoyskiego. Głową owego „miejskiego człowieka” miał być pałac Zamoyskich, kręgosłupem ulica Grodzka, ramionami poprzeczne ulice... No, o dalszych częściach ciała owego architektonicznego tworu w folderach turystycznych się nie mówi i nie wiemy, co miało być pupą, czy też zadkiem miasta?
   Opowiadając o dworcu w Zamościu i o samym Zamościu nie sposób nie wspomnieć o tamtejszej diasporze żydowskiej. Powstała już w XVI wieku i bujnie rozwijała się w wiekach późniejszych. Do Zamościa przybywali Żydzi z Hiszpanii, Portugalii, Turcji i Włoch. W czasach masowych prześladowań Żydów w całej Europie, odnajdywali oni kraj tolerancji i współpracy właśnie w Polsce. Z dużą łatwością otrzymywali prawa osiedlania się w takich miastach, jak Zamość. Pozwalano im na budowę bóżnic i synagog, na prowadzenie szkół i nie spotykali się z ograniczeniami praw do praktyk religijnych.
Żydzi zamojscy zaangażowali się silnie w potężny i kulturowo dla Żydów ważny ruch chasydzki. To ruch mistyczny, pełen tajemnic i praktyk magicznych. To ruch wędrujących, żebraczych grup żydowskich czekających na zjawienie się zbawiciela i na koniec świata.
W Zamościu silny był też ruch intelektualny przeciwny chasydyzmowi, zwany haskałą, bowiem, choć często nie zdajemy sobie z tego sprawy, Żydzi są do nas bardzo podobni i jak to się mówi: gdzie dwaj Żydzi, albo dwaj Polacy, tam trzy zdania! I dlatego zapewne silnemu ruchowi chasydzkiemu przeciwstawiali Żydzi zamojscy ruch haskała, absolutne przeciwieństwo chasydyzmu.
Haskała była ruchem oświeceniowym, racjonalnym, występującym przeciwko, uwaga, uwaga... żydowskiej zabobonności. No, czy Żydzi nie potrafią się kłócić ze sobą tak, jak my, Polacy?
   Niestety koniec Żydów zamojskich jest podobny do końca Żydów z innych polskich miast i miasteczek. Najpierw Żydzi znacznie zasilili ruchy rewolucyjne w Europie. Róża Luksemburg, działaczka komunistyczna, zapiekły wróg polskości, urodziła się nim mniej ni więcej tylko w Zamościu! Potem Żydzi stali się ofiarami holocaustu.
Ale nie tylko wątpliwą sławą Róży Luksemburg może się poszczycić (lub wstydzić) Zamość. Pracował i żył tutaj jeden z najwybitniejszych poetów renesansu Szymon Szymonowic. Był twórcą sławnej Akademii Zamojskich. Tu aż do matury mieszkał sławny w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych pieśniarz i poeta Marek Grechuta.
No, jest się czym pochwalić - tylko dworzec rachityczny, jedynie dla dwóch pociągów dalekobieżnych. Miasteczko i jego dworzec są odcięte od świata. A szkoda.
Robert Ratz

fot.zamosc.naszemiasto.pl

Komentarze 2


~mecenas	2015-06-07 12:47:13
Poldek i Robert Ratz, 29 maja 2015 ze stacji Zamość według rozkładu jazdy powinno odjechać 5 pociągów Regio do Lublina i 1 InterCity do Szczecina. Prawdę trzeba pisać.



~Maciek z Lublina	2015-06-07 11:06:23
Wiem , że ten tekst musiał się pojawić latem roku 2009 , bo - choć na krótko - Zamość uśmiercono w kolejowym ruchu pasażerskim 1 września 2009 roku .



~Poldek	2015-06-01 15:39:50
Nie wiem, kiedy Robert Ratz popełnił tę opowieść, wiem, że Wolna Dorga opublikowała ją 29 maja 2015 r. Tego dnia ze stacji Zamość odjechały 4 pociągi Regio i 1 TLK. Czy w redakcji nie ma nikogo, kto potrafi korzystać z rozkładu jazdy w celu sprawdzenia publikowanych przez Was informacji?

Dodaj swój komentarz